Māraspand | مارسپند
مارسپند یکی از ایزدان برجسته در کیهان‌شناسی آیین زرتشتی است که به‌عنوان جلوه‌ای از گفتار مقدس و سخن نیک شناخته می‌شود. نام او، Māraspand، در زبان اوستایی به معنای «افسون مقدس» یا «گفتار ایزدی» است و ریشه در باور به نیروی جادویی سخن دارد. در بسیاری از باورهای اسطوره‌ای، سخن، قدرت فراوانی دارد که نه‌تنها برای برقراری ارتباط استفاده می‌شود، بلکه نیرویی است که به‌تنهایی توانایی خلق و تولید دارد؛ مارسپند، تجلی همین قدرت در اساطیر ایران است. روز ۲۹ام هر ماه در تقویم زرتشتی به نام این ایزد نام‌گذاری شده که به آن «مارسپندان» می‌گویند. در این روز، یاد او به‌عنوان پاسدار گفتار نیک گرامی داشته می‌شود. یشت سیزدهم، مارسپند را روان سپید، درخشان و تابنده‌ی هرمزد معرفی کرده است. او پیام‌آور هرمزد است و از دسته ایزدانی است که نقش رابط میان جهان مادی و مینوی دارند. مارسپند نه‌تنها ایزد گفتار است، بلکه زمان‌ها، خردها، گوش‌ها و چشم‌ها نیز در قلمرو نفوذ او قرار دارند؛ به‌عبارت‌دیگر، او پاسدار ادراک مقدس است: «شنیدن نیک، دیدن نیک و درک درست زمان.» در وندیداد می‌خوانیم که هرمزد، مارسپند را برای مقابله با ۹۹۹۹ بیماری اهریمنی آفرید؛ او نیرویی شفابخش دارد و با افسون مقدس خود، تندرستی و تعادل را به جهان بازمی‌گرداند. دشمن اصلی او دیو «میهوخت» است که پیش‌تر درباره‌ی او خواندیم. در واقع میهوخت نماینده‌ی کلام بد، نادرست و دروغ است. این تقابل به‌خوبی نبرد بین خیر و شر را در جهان‌بینی زرتشتی نشان می‌دهد.
Maraspand is a prominent deity in Zoroastrian cosmology, embodying sacred speech and good words. His name, meaning “holy spell” or “divine speech” in Avestan, reflects the ancient belief in the creative and magical power of words. In mythology, speech is seen not just as communication but as a force of creation, and Maraspand is its personification in Iranian lore.The 29th day of each Zoroastrian month is dedicated to him, called Maraspandan, honoring him as the guardian of good speech.The 13th Yasht describes Maraspand as the pure, radiant soul of Ahura Mazda, acting as his messenger and bridging the material and spiritual worlds.Beyond speech, Maraspand oversees time, wisdom, hearing, and sight — protecting sacred perception: “good hearing, good seeing, and correct understanding of time.”In the Vendidad, it’s said that Ahura Mazda created Maraspand to combat 9,999 demonic diseases, granting him healing powers through sacred spells.His chief enemy is the demon Mihewokht, symbol of falsehood and evil speech, illustrating the Zoroastrian battle between truth and lies.
Author | نویسنده: Mahsa Daemi
Illustrator: Yalda Rasekhi
Source: پژوهشی در اساطیر ایران، مهرداد بهارشفاهی فرستاده شده به سامانه‌ی آنلاین، و راستی آزمایی شدهتاریخ اساطیر ایران، ژاله آموزگار